کد تماس با ما

اصول اساسی درتنظیم برنامه درسی

1. برنامه باید قابل انعطاف باشد.

برنامه باید چنان تنظیم گردد که در برخورد با حوادث و اتفاقات پیش بینی نشده نیز انعطاف پذیر و قابل اجرا باشد. اگر مثلاً مجبور شدید ساعتی را که برای مطالعه درس بخصوصی گذاشته اید، به امر پیش بینی نشده ای صرف کنید، باید به جبران آن فرصت از دست رفته، آن درس را در ساعت دیگری مطالعه کنید. پس باید ساعت های «آزاد» در برنامه پیش بینی کرد و منظور نمود تا بتوان آن را به جای فرصت های از دست رفته به کار برد. البته مفهوم «ساعت آزاد» در برنامه این نیست که در آن ساعت هیچ کاری ندارید و بلاتکلیف هستید، بلکه به احتمال زیاد باید قسمتی از وقت تفریح را فدای آن حادثه پیش بینی نشده کرد. زیرا که در هر حال جبران کردن فرصت از دست رفته بهتر از چشم پوشیدن از آن است.


1. برای مطالعه هر درس وقت کافی منظور کنید.

وقتی که برای مطالعه یک درس در نظر می گیرید لااقل باید دو برابر زمانی باشد که در کلاس صرف آن درس می شود. قاعده کلی آن است که هر ساعت درس مدرسه نیاز به دو ساعت مطالعه دارد. شاید بعضی از محصلان برای مطالعه درس بخصوصی نیازمند وقت بیشتری باشند، و یا نزدیک امتحانات لازم باشد برای تمام درس ها «نسبت دو برابر» را به طور کلی افزایش داد..

2. برنامه را متناسب با روحیه شخص خودتان تنظیم کنید.

در تنظیم برنامه متوجه باشید وقتی را برای مطالعه هر درس در نظر بگیرید که در آن وقت حداکثر آمادگی را برای آن امر داشته باشید. مثلاً اگر مطالعه زیست شناسی برای شما مشکل است، و در ضمن مناسب ترین وقتی که شما می توانید تمامی حواس و نیروی خود را در کار مطالعه صرف کنید، صبح های زود است، موقع تنظیم برنامه مواظب باشید مطالعه زیست شناسی را برای صبح بگذارید.

3. مرور هفتگی درس ها:

در برنامه مطالعه خود «لااقل» هفته ای یک ساعت برای مرور کردن هر درس در نظر بگیرید. نزدیک امتحانات احتمالاً باید به ساعت های «مرور» درس ها در برنامه افزود.

4. وقت مطالعه هر درس را حتی الامکان نزدیک به ساعت آن درس تعیین کنید.

تا آنجا که ممکن است مطالعه هر درس را بلافاصله پس از ساعت آن درس انجام دهید. اگر میسر نیست که برنامه مطالعه را به این ترتیب تنظیم کنید، کوشش کنید ساعت مطالعه آن درس را پیش از کلاس آن بگذارید. عادت کردن به مطالعه هر درس بلافاصله پس از کلاس آن درس اهمیتی بسزا دارد. مخصوصاً در مورد درس هایی که به صورت سخنرانی استاد، یا مباحثه میان محصلان مطرح می شود. در واقع باید اقدام جدی به قصد فراگرفتن هر درس را وقتی انجام داد که موضوع آن درس هنوز در ذهن زنده و «تازه» است.

5. در بین مطالعه دو موضوع شبیه، یا مربوط به هم، درس دیگری مطالعه کنید و یا فاصله زمانی مختصری - وقفه واستراحت قایل شوید.

اوقات برنامه خود را به قسمی تنظیم کنید که مطالعه یک درس پس از درسی بیفتد که موضوع آن با درس قبلی متفاوت است. پس اگر ناگزیر از مطالعه درس های متشابه، بهتر است میان هر دو درس مختصر استراحت و وقفه منظور کنید.

6. هر جلسه مطالعه را به چند قسمت تقسیم کنید.

برنامه مطالعه خود را به قسمی تنظیم کنید که در یک نشست بیش از یک ساعت و نیم، یا حداکثر دو ساعت، صرف مطالعه یک درس نشود. پس از آن که درسی را در زمان متناسب (نه کم و نه زیاد) با منتهای تمرکز حواس مطالعه کردید، مدت کوتاهی هم استراحت کنید. یا این که موضوع مطالعه را عوض کنید. چنانچه وقفه استراحت میسر نباشد موضوع مطالعه را به کلی تغییر دهید. هرچند که برای تأمین «بازده» بیشتر در کار مطالعه و فراگیری، چند لحظه وقفه استراحت، یا تفریح، مطلوب تر از تغییر موضوع مطالعه است. زیرا که فعالیت مداوم ذهن، بدون فواصل کافی استراحت، سبب ضعف و نقصان استعداد فراگیری است.

لازم است که، پیش از نوشتن برنامه، کلیه فعالیت های اجباری را که باید در سر ساعت های معین انجام داد یادداشت کنید. پیش نویس برنامه را بهتر است با مداد بنویسید. زیرا در این صورت تغییر دادن و دست بردن در آن آسان خواهد بود.

همچنین فعالیت های اجباری را بهتر است با «مداد قرمز» در برنامه ثبت کنید. سپس به طور دقیق مشخص کنید که می خواهید برای هر درس چقدر وقت صرف مطالعه کنید و همچنین می خواهید چقدر وقت برای مرور هفتگی هر درس منظور کنید، وقت فعالیت های تفریحی خود را نیز در برنامه ثبت کنید. پس از آن که پیش نویس آماده شد، یکبار دیگر اصول اساسی بالا را به دقت بخوانید تا اطمینان حاصل کنید که برنامه شما با آن تطبیق می کند. مخصوصاً اهمیت این مطلب را فراموش نکیند که «در قبال هر مقدار وقت کلاس باید دو برابر آن مقدار وقت صرف مطالعه، مباحثه و تکالیف دیگر هر درس کرد. 

امام علی - علیه السلام - : «همانا شبانه روز تو، تمام نیازهایت را پوشش نمی دهد، پس اوقات آن را بین کار و آسایش خود تقسیم کن.»


تعریف برنامه ریزی:

«پیش بینی خردمندانه و تنظیم هدفمند فعالیت ها و نیازمندی ها در مدت زمان (شبانه روز، هفته، ماه و سال) بر اساس اولویت ها و متناسب با توان و خواسته اجرا کننده» بر اساس این تعریف یک «برنامه خوب» چنین تعریف می شود: «چینش و جایگزینی خردمندانه و آینده نگر فعالیت ها و نیازمندی ها، در ظرف زمان بر اساس اولویت ها و متناسب با توان و خواسته اجراء کننده».


آثار و فوائدبرنامه ریزی:

ـ وظایف و کارها و فعالیت ها با پیش بینی و دقّت خردمندانه انتخاب می گردد.

ـ خواسته ها و نیازها با اولویت مورد توجّه و گزینش قرار می گیرد.

ـ بهداشت جسم و روح و میزان توانایی های آن ها مورد توجّه قرار می گیرد.

ـ از فرصت ها و امکانات بیشترین استفاده و بهره وری می شود.

ـ عادت های مفید ایجاد می شود و در نتیجه کارها با سهولت بیشتری انجام می گیرد.

ـ بهره وری بیشتر از عمر و توانایی ها به دست می آید.

ـ با انجام پی در پی و بلند مدّت کارها و فعالیت ها، آن ها مفیدتر و محبوب تر می شوند.

ـ از فرسایش توان و پراکندگی و نگرانی، تشویش و سرگردانی پیش گیری می شود.

ـ ارزیابی، بررسی و پیگیری از نحوه انجام کار و پشرفت آن ممکن می شود.

این آثار، رسیدن به اهداف تعریف شده را ـ با استمداد از پروردگار متعال ـ آسان و ممکن می کند.

ویژگی های یک برنامه ریزی خوب:

یک برنامه ریزی خوب دارای ویژگی هایی است که به برخی از آن ها در زیر اشاره می شود:

1ـ جهت گیری به سوی اهداف تعریف شده و تأمین اهداف رفتاری.

2ـ فراگیری زمان مند همه ی وظایف و فعالیت ها و نیازهای لازم بر اساس اولویت ها.

3ـ هماهنگی و تناسب با توانایی ها و خواسته ها.

4ـ رعایت بیشترین بهره وری و پوشش کامل زمان.

5ـ تنوّع و توجّه به نشاط و شادابی و تأمین بهداشت جسم و روح.

مراحل برنامه ریزی:

1ـ تعیین أهداف اصلی و فرعی

2ـ فهرست کردن خواسته ها و نیازهای لازم

3ـ فهرست کردن وظایف و کارها و فعالیت های لازم برای وصول به اهداف

4ـ تعیین اولویت ها و ارزش گذاری فهرست های بالا (با امتیاز دادن به آن ها از یک تا پنج)

5ـ زمان سنجی برای هر یک از نیازها و فعالیت ها

6ـ چینش مهم ترین وظایف و کارها و نیازها در ساعات شبانه روز، و اوقات هفته و ماه و سال

7ـ اجرای آزمایشی برنامه و تصحیح و تکمیل آن پس از اجرای یک ماهه

8ـ ارزیابی پی در پی برنامه

با یاری خداوند متعال و پایداری و پایبندی، به اجرای برنامه پرداخته و در صورت تخلف، برای خود تنبیه، جریمه و شیوه جبران مناسب در نظر بگیرند. 

چگونه درک مطلب خود را افزایش دهیم؟

یکی از مهمترین مهارتهای یادگیری، درک مطلب می‌‌باشد. هر چه ادراک و دریافت بهتر باشد، یادگیری و یادآوری مطالب نیز آسان تر می‌‌شود. برای درک بهتر باید هدف و انگیزه داشت. به خاطر داشته باشید که مطالعه بدون هدف و پیش زمینه همچون گردابی است که فرد را در خود گرفتار می‌‌کند.
هدف مطالعه

هدف مطالعه ارتباط دادن مطالب جدید با مطالبی است که از قبل می‌‌دانید، اگر راجع به موضوع پیش زمینه ای نداشته باشید و بخواهید آن را در ذهن خود جای دهید، مثل این است که بخواهید آب را در دستان خود نگه دارید. می‌‌بینید که این کار غیر ممکن است و به زودی مطالب از ذهن شما خارج می‌‌شود.
به عنوان مثال سعی کنید این اعداد را بخوانید و بخاطر بسپارید:
خواندن و حفظ کردنش سخت است نه؟ ۴ ۲ ۳ ۶ ۱ ۵ ۷
این یکی آسان تر است، بخاطر اینکه کوتاهتر شده است. ۴ ۲ ۳ ۶ – ۱ ۵ ۷
و این یکی از همه آسان تر است، چون به ترتیب اعداد نوشته شده و به خاطر پیش زمینه ای که دارید به راحتی آن را حفظ می‌‌کنید. ۷ ۶ ۵ ۴ – ۳ ۲ ۱
اگر ورزش را دوست داشته باشید، چون پیش زمینه ای برای خواندن، فهمیدن و به خاطر سپردن مطالب ورزشی در ذهن خود دارید، خواندن مطالب ورزشی برای شما بسیار آسان تر می‌‌شود.


تقویت مهارت مطالعه و درک مطلب

برای درک مطلب نیاز به انگیزه، تمرکز، پیش زمینه و روش مطالعه صحیح دارید.
در اینجا توصیه هایی برای تقویت این مهارت ذکر می‌‌کنیم که شما را در درک بهتر و سریع تر مطالب فارسی و انگلیسی یاری خواهد کرد:


۱- اطلاعات عمومی خود را افزایش دهید.
با خواندن کتاب، روزنامه و مجله اطلاعات عمومی خود را گسترش دهید و به رویدادهای اطراف خود علاقه نشان دهید.


۲- با ساختار پاراگراف آشنا شوید.
معمولا هر پاراگراف با مقدمه ای شروع شده و با نتیجه ای پایان می‌‌یابد. اغلب اولین جمله به توصیف کلی مطالب می‌‌پردازد و زمینه را برای توضیح بیشتر فراهم می‌‌کند. پس به جملات اول هر پاراگراف بیشتر توجه کنید تا بتوانید موضوع بحث را بهتر تشخیص دهید. همچنین به دنبال نشانه ها، کلمات و عباراتی باشید که نشان دهنده تغییر موضوع مورد بحث می‌‌باشند.


۳- حدس بزنید و پیش بینی کنید.
یک خواننده باهوش و زرنگ همیشه سعی می‌‌کند تا نظرات نویسنده، سؤالها و موضوعهای بعدی را حدس بزند. این کار باعث کنجکاوی و افزایش دقت خواننده می‌‌شود.


۴- به شیوه تنظیم مطالب توجه کنید.
آیا مطالب بر اساس ترتیب زمانی نوشته شده اند و یا بر اساس درجه اهمیت؟ ترتیب مطالب بر اساس کاربرد آنهاست و یا بر اساس دشواری آنها؟ این کار به تنظیم مطالب در ذهن کمک می‌‌کند.
 

ادامه در ادامه ی مطلب

تنظیم:میثم اسکویی